ماهیچۀ اسکلتی

همۀ انواع ماهیچه ها باعث ایجاد حرکت می شوند ولی تنها ماهیچه ای که باعث حرکت استخوان ها و جابجایی بدن می شود ماهیچۀ اسکلتی است.

نکته: هر نوع کار غیرارادی که ماهیچۀ اسکلتی انجام م یدهد انعکاس نیست مانند انقباض دیافراگم در هنگام تنفس.

نکته: استخوان ها فقط توسط ماهیچه های اسکلتی حرکت می کنند اما هر ماهیچۀ اسکلتی هم لزوما باعث جابجایی استخوان ها نمی شود مانند: بندارۀ خارجی مخرج، بندارۀ ابتدای مری ، بندارۀ خارجی میزراه و ماهیچۀ حلق.

نکته: ماهیچۀ ذوذنقه ای که ترقوه را به پشت گردن متصل می کند و ماهیچۀ دلتایی که بازو را به شانه متصل می کند هم در نمای پشتی و جلویی بدن دیده می شوند.

توجه1: ماهیچۀ توأم پشت ساق پا قرار دارد و در ضمن ماهیچه های شکمی، سینه ای، ماهیچه های بین دنده ای و حتی دیافراگم و ماهیچه های بیرونی چشم مانند ماهیچۀ پلک ها همگی ماهیچه هایی اسکلتی هستند.

توجه 2: بسیاری از ماهیچه ها (نه همۀ آن ها) به صورت جفت باعث حرکات اندام ها می شوند مثلا انقباض ماهیچۀ سه سر بازو باعث پایین آمدن ساعد می شود که در این هنگام ماهیچۀ دوسر در حال استراحت است و عکس آن زمانی است که ساعد با سمت بالا حرکت داده می شود.

نکته: ماهیچۀ پشت بازو (سه سر) سه زردپی در بالا دارد که دوتای آن ها به استخوان بازو و یک زردپی به کتف متصل است و در پایین یک زردپی به استخوان زند زیرین متصل است و ماهیچۀ جلوی بازو(دو سر) است که در بالا دو زردپی دارد که یکی از آن ها به کتف و دیگری به استخوان بازو متصل است ولی در پایین یک زردپی دارد که به استخوان زند زبرین متصل است.

کارهای ماهیچۀ اسکلتی

1-انجام حرکات ارادی و حرکت دادن استخوان ها ( همچنین بعضی انعکاس ها)

2-کنترل دریچ هها و بعضی بخش های بدن مانند دهان و چشم ها

3- حفظ حالت بدن با انقباضات خفیف و طولانی در بعضی ماهیچه ها در هنگام خواب

4-ایجاد ارتباط با حرکت زبان ، لب ها ، حرکات نوشتن و یا حرکات چهره.

5- حفظ دمای بدن با تولید گرمای زیاد در اثر تنفس سلولی و سوختن مواد غذایی.

ساختار ماهیچۀ اسکلتی

هر ماهیچه از تعدادی دسته تار (یاختۀ) ماهیچه ای ساخته شده است که هر دسته از تعدادی تار یا سلول ماهیچۀ اسکلتی ساخته شده اند دور هر دسته و همچنین دور همۀ دستجات، بافت پیوندی رشت های وجود دارد که در دو طرف ماهیچه زردپی را می سازند وجود زردپی باعث می شود نیروی انقباضی تمام تارها با هم جمع شود و با هم به محل زردپی منتقل شود و به این ترتیب، نیروی مؤثری برای حرکت دادن استخوان فراهم می شود.

طرز اتصال ماهیچه به استخوان طوری است که معمولاً کاهش کمی در طول ماهیچه موجب حرکت زیاد استخوان می شود به طور مثال وقتی ماهیچۀ دوسر ران کمی کوتاه می شود ساق پا به مقدار زیادی به سمت عقب کشیده می شود.

نکته: بعضی ماهیچ ههای اسکلتی، زردپی ندارند مانند: بندارۀ خارجی مخرج، بندارۀ ابتدی مری و انتهایی میزراه و ماهیچۀ حلق.

برای ساخته شدن ماهیچۀ دوسر بازوی انسان به حضور بیش از یک نوع بافت اصلی نیاز است

نکته: زردپی ها یک نوع نیستند و ممکن است به صورت نواری یا طنابی شکل باشد.

هر تار ماهیچۀ اسکلتی بعد از تولد سلولی طویل و چند هسته ای مثل استوانه ای طویل است و علت، این است که در دوران جنینی تعدادی از این یاخته ها به صورت طولی به هم متصل شده و غشای بین سلول ها از بین می رود. در هر تار علوه بر چندین هسته، تعدادی میتوکندری و تعداد بسیار بیشتری تارچه است که هر یک دارای تعداد زیادی واحد انقباضی یا سارکومر است.

قرار دارد که محل اتصال رشته های نازک یا اکتین است و در وسط هر سارکومر z دو طرف هر سارکومر دو خط رشته های ضخیم یا میوزین قرار دارند. مولکول های میوزین دارای قسمت سر و دم هستند که دم ها در وسط و سر ها به سمت رشته های اکتین قرار دارند.

نکته: واحد ساختاری ماهیچۀ اسکلتی تار ماهیچه ای است ولی واحد انقباضی سارکومر است.

نکته: هسته های تارهای ماهیچۀ اسکلتی ، بیضی شکل هستند و در ضمن در نزدیکی غشای سلول قرار دارند.

نکته: در هر سارکومر دو نوار روشن است که دو طرف سارکومر قرار دارند و فقط شامل رشته های اکتین است و یک نوار تیره است که شامل هر دو رشتۀ میوزین و اکتین است البته در وسط نوار تیره یک صفحۀ روشن (صفحۀ هنسن)

هم وجود دارد و در وسط این صفحه، یک خط تیره هم قرار دارد که مربوط به دم های میوزین هاست و خط  M گفته می شود. این صفحۀ روشن مربوط به جایی است که فقط رشته های میوزین قرار دارد.

نکته: در دو طرف یک خط z نوارهای روشن وجود دارد

نکته: خطوط z از رشته های ساخته شده اند که نه میوزین هستند و نه اکتین.